تأثیر فنتانیل و اپی نفرین به تنهایی و با هم به همراه لیدوکائین بر مدت زمان بلوک حسی و حرکتی و تغییرات همودینامیک در بی هوشی نخاعی

چکیده: زمینه و هدف: بی هوشی نخاعی به دلیل راحتی تکنیک و نیاز به میزان کم داروی بیحسی موضعی و عوارض نسبتاًً کمتر در مقایسه با بیهوشی عمومی در بین متخصصین بیهوشی از مقبولیت زیادی برخوردار است. لیدوکائین بطور وسیعی در این روش بکار می رود و مسلماً افزایش طول مدت بی دردی آن در طی عمل جراحی می تواند بر مقبولیت این روش بیفزاید. امروزه اپی نفرین و فنتانیل به طور وسیعی جهت بهبود کیفیت بلوک و افزایش زمان بلوک بی هوشی نخاعی استفاده می شوند و از آنجا که مقایسه ای بین این دو دارو صورت نگرفته است، مطالعه حاضر با هدف بررسی مدت زمان بلوک حسی و حرکتی ناشی از تزریق این دو دارو با هم و به تنهایی به همراه لیدوکائین انجام گرفت. روش بررسی: این مطالعه به صورت کارآزمائی بالینی دو سویه کور انجام شده است. سه گروه 20 نفری از بیماران کاندید عمل جراحی قسمت تحتانی شکم به طور تصادفی انتخاب و تحت بی هوشی نخاعی به ترتیب با مخلوط 50 میلی گرم لیدوکائین+2/0 میلی گرم اپی نفرین (گروه اول)، 50 میلی گرم لیدوکائین+20 میکروگرم فنتانیل+2/0 میلی گرم اپی نفرین (گروه دوم) و 50 میلی گرم لیدوکائین+20 میکروگرم فنتانیل (گروه سوم) قرار گرفتند. سپس بیماران از نظرطول مدت بلوک حسی و حرکتی و تغییرات همودینامیک مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از آزمون های آماری کای دو و ANOVA مقایسه گردیدند. یافته ها: توزیع فراوانی از نظرجنس و میانگین سنی در هر سه گروه یکسان بود (05/0p>). میانگین طول مدت بلوک حسی در گروه اول 02/19±25/130 دقیقه، در گروه دوم 7/32±133 دقیقه و در گروه سوم 58/14±116 دقیقه بود که تفاوت معنی دار آماری بین سه گروه وجود نداشت. میانگین طول مدت بلوک حرکتی در گروه اول 63/14±95/120 دقیقه و در گروه دوم 74/25±75/118 دقیقه و در گروه سوم 23/18±107 دقیقه بود که تفاوت معنی دار آماری بین سه گروه وجود نداشت و همچنین تغییرات همودینامیک در هر سه گروه اختلاف معنی داری با هم نداشتند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که افزودن ترکیب داروئی 20 میکروگرم فنتانیل و 2/0 میلی گرم اپی نفرین به داروی بی حسی موضعی لیدوکائین طول مدت بلوک حسی و حرکتی و تغییرات همودینامیک را نسبت به هر یک از دو داروی فوق به تنهائی تغییر نمی دهد و در نتیجه نیازی به استفاده هم زمان از دو دارو نیست. لذا مطالعات تکمیلی با دوزهای متفاوتی از داروهای فوق پیشنهاد می گردد.